Zijn data mesh en platform engineering het IT-antwoord voor verzekeraars op de invoering van CSRD?

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) gaat deze druk formeel maken. Grote en beursgenoteerde bedrijven worden binnen deze nieuwe Europese wet verplicht om te rapporteren over hun duurzaamheidsprestaties en die van hun waardeketen. Voor verzekeraars komt daar nog bij dat ze worden verplicht om ook informatie te verstrekken over de ESG-prestaties van de portefeuille aan bedrijven die ze verzekeren.

Nu de deadline voor de eerste rapportage dichterbij komt (in het jaarverslag over 2024 moet de ESG-rapportage worden opgenomen), wordt duidelijk dat het verzamelen van deze data een behoorlijk complexe onderneming is. Gegevens moeten worden opgehaald bij verschillende afdelingen binnen en buiten de organisatie waaronder dus bij klanten.

Het goede nieuws: dit kan een stuk eenvoudiger, met de juiste IT-aanpak.

De eisen van CSRD

Het doel van de CSRD is om meer inzicht en transparantie te bieden in de duurzaamheidsprestaties en -ambities van bedrijven. De Europese Unie vraagt aan bedrijven om te laten zien hoe ze presteren op het gebied van onder meer CO2-uitstoot, energieverbruik, watergebruik, afvalbeheer, arbeidsomstandigheden, inclusiviteit, mensenrechtenbeleid, transparantie, ethiek, en anti-corruptiebeleid.

Dat is al een behoorlijke opgave, waardoor veel bedrijven momenteel verschillende rapportages moeten verzamelen om een totaalbeeld te schetsen.

Voor verzekeraars wordt de lat nog hoger gelegd, omdat zij ook moeten rapporteren over de ESG-prestaties van hun klantenportefeuille. Wie niet de beschikking heeft tot cijfers uit eerste hand, kan (althans voorlopig) volstaan met een inschatting, op basis van onderzoek of externe databronnen. Zo kan bijvoorbeeld worden becijferd dat een bedrijf in een bepaalde sector met een bepaalde omzet een gemiddeld niveau CO2-uitstoot heeft van X ton per jaar.

Uiterlijk in 2026 komt er nog een complicerende factor bij. De Corporate Sustainability Due Dillegence Directive (CSDDD), die dan van kracht wordt, zal ook doelstellingen aan deze rapportages koppelen. Verzekeraars zijn dan niet alleen meer verplicht om bij te houden hoeveel CO2 hun klanten uitstoten, maar moeten ook acties ondernemen om de ESG-risico’s van hun bedrijfsvoering te mitigeren. Dat betekent dat het nog veel belangrijker wordt om real-time inzicht te krijgen in ESG-cijfers van je klanten. Stel, je hebt al veel vervuilende klanten in je portefeuille, dan kan het zijn dat je geen nieuwe klanten meer kunt aannemen die een relatief hoge CO2-voetafdruk hebben. Daarmee wil de EU meer invloed uitoefenen op bedrijven om verder te verduurzamen.

Wat is ervoor nodig om aan deze eisen te voldoen?

Het rapporteren over bedrijfsresultaten en compliance is niet nieuw: dat doen verzekeraars al jaren richting De Nederlandsche Bank en de Europese Bank. Wat er met name verandert door de CSRD, is dat de rapportage niet alleen meer financiële gegevens bevat. En daardoor ligt de verantwoordelijkheid ook niet alleen meer bij de financiële afdeling. Teams vanuit de hele organisatie worden samen verantwoordelijk voor het aanleveren van input voor CSRD- en CSDDD-rapportages. In de praktijk betekent dit dat bij veel bedrijven teams vanuit de hele organisatie nu druk bezig zijn om data aan te leveren voor het komende jaarverslag. Deze eerste ervaring leert ook dat het goed is om nu alvast na te denken over een structurele, langetermijnoplossing om deze data te verzamelen en te delen.

Welke rol kan IT hierbij spelen? Hoe kun je de data-infrastructuur en IT-omgeving zo inrichten dat dit complexe proces zo goed mogelijk wordt ondersteund? Het antwoord zit in twee sleutelbegrippen: data mesh en platform engineering.

Data mesh: een gedistribueerde data-infrastructuur

De verantwoordelijkheid voor data ligt van oudsher bij veel organisaties op één centrale plek: in een datawarehouse, dat wordt beheerd door IT. Data mesh is een gedistribueerde data-architectuur, waarbij afdelingen decentraal hun eigen datasets ontwikkelen en beheren. In het geval van CSRD-rapportages kan HR dus verantwoordelijk gemaakt worden voor data over diversiteit en arbeidsomstandigheden.

Data mesh is steeds meer in opkomst, omdat centrale data warehouses niet meer de flexibiliteit en snelheid bieden die nodig is. Door de toenemende complexiteit van data kunnen centrale teams niet meer de kennis opdoen en bijhouden om alle afdelingen in de organisatie te voorzien van de juiste informatieproducten. Deze gedistribueerde aanpak van data-infrastructuur sluit nauw aan bij de behoefte van CSRD-rapportages, omdat teams zelf al verantwoordelijk worden gemaakt voor het beheer van hun eigen data.

Platform engineering: standaardisatie voor ontwikkelteams

Er is echter ook een risico verbonden aan deze gedistribueerde verantwoordelijkheid. Als teams hun eigen datasets ontwikkelen en beheren én verantwoordelijk zijn voor de datakwaliteit, dan ontstaat het risico dat iedereen zijn eigen gang gaat en dat datasets niet meer op elkaar aansluiten.

Platform engineering biedt daar een oplossing voor. In deze aanpak van softwareontwikkeling staat schaalbaarheid door middel van standaardisatie en automatisering centraal. Ontwikkelteams maken gebruik van gestandaardiseerde platformen. Deze bieden standaard infrastructuur-bouwblokken aan in de cloud, zodat je voorkomt dat het wiel steeds opnieuw uitgevonden moet worden bij het ontwikkelen van data-oplossingen in de organisatie.

Zo kan het ontwikkelteam van HR gebruik maken van centrale bouwblokken, waardoor de afdeling niet alleen sneller van start kan, maar het ook eenvoudiger wordt om datasets op een uniforme manier bij elkaar te brengen als input voor de CSRD-rapportage. Ook het ophalen van ESG-data bij verzekerde bedrijven kan worden gefaciliteerd met platform engineering: alle afdelingen kunnen gebruikmaken van standaard modules om data op te halen bij en over klanten.

Structurele oplossing

Zowel data mesh als platform engineering vragen om een andere manier van werken en denken. Dat hoeft niet in één keer. Begin klein en schakel een partner voor de begeleiding hiervan in. De nieuwe eisen die worden gesteld op het gebied van ESG zullen hoe dan ook een gestructureerde aanpak vereisen; met name na de invoering van CSDDD is het belangrijk om het hele jaar door actuele cijfers te kunnen opvragen op ESG-gebied. Een gestructureerde aanpak vereist een solide IT-oplossing, waarin data mesh en platform engineering een belangrijke positie hebben. Daarmee voorkom je dat teams elk jaar, zoals nu bij veel verzekeraars het geval is, veel tijd kwijt zijn aan het bij elkaar schrapen van data uit verschillende bronnen.

Data mesh en platform engineering bieden samen de oplossing om de verantwoordelijkheid voor data bij de juiste teams neer te leggen en toch te zorgen voor een uniforme manier van werken en data-uitwisseling, zodat je als organisatie snel en tijdig inzicht hebt in de ESG-prestaties van je organisatie en je klantenportefeuille.